از دید دکتر ماکان آریا پارسا مدیریت بحران اگر در سازمان ها موجود نباشد، در زمان بروز بحران سازمان مورد نظر با عواقب و پیامدهای جدی رو به رو خواهند شد.

یکی از موضوعات بسیار مهمی که باید مدیران آمادگی لازم را نسبت به آن داشته باشند، عدم اطمینان است. بحران ها رویدادهایی هستند که بروز آن ها می تواند موجب افول انواع کسب و کارها شود. از این رو مدیرانی که در شناسایی انواع بحران ها کوتاهی کرده و هیچ برنامه ریزی برای آن نداشته باشند، ممکن  است در زمان بروز آن ها دچار گرفتاری های بسیار شدیدی شوند.

انواع مدیریت بحران

به گفته دکتر ماکان آریا پارسا انواع مدیریت بحران و کسب اطلاعات مورد نیاز در ارتباط با آن موجب کاهش خسارت های احتمالی و حفظ عملکرد سازمانی می شود. انواع مدیریت بحران به شرح زیر هستند:

1. مدیریت  بحران پیشگیرانه: این نوع مدیریت، اقداماتی پیشگیرانه در مقابل مخاطرات مختلف دارد. از جمله اهمیت های این نوع مدیریت کاهش خسارت ها، تداوم عملکرد سازمانی، آمادگی واحد ها و صرفه جویی در هزینه می باشد.
2. مدیریت  بحران تدارکی: این نوع از  انواع مدیریت همانند روشی پله ای برای پاسخ به بحران ها عمل می کند. اهمیت این مدیریت  بحران در اجرای موثر، کاهش خسارت ها، حفظ اعتماد عمومی و آمادگی تیم های واکنش به بحران می باشد.
3. مدیریت  بحران اصلاحی: به اعتقاد دکتر ماکان آریا پارسا اقدامات مورد نیاز برای این نوع مدیریت، تحلیل ریشه های مشکل، تدوین طرح های اصلاحی، اجرای تغییرات و ارزیابی و بازخورد می باشد. این نوع مدیریت اهمیت بسیار زیادی در افزایش عملکرد سازمانی دارد.
4. مدیریت  بحران پسابرنامه: از جمله اقداماتی که باید برای انجام این نوع مدیریت انجام داد، ارزیابی عملکرد، تجزیه و تحلیل علت ها، تدوین طرح های تدابیری و ارتقا آمادگی اشاره کرد. این نوع مدیریت به تجزیه و تحلیل وضعیت پس از وقوع بحران، ارزیابی عملکرد و شناسایی علل و عوامل وقوع بحران و تدوین طرح های تدابیری می پردازد.
5. مدیریت  بحران کمال آمادگی: این نوع از انواع مدیریت بحران به پردازش تحول مداوم، تدارک به منظور کاهش احتمال وقوع بحران و افزایش توانایی دارد. از دیگر اهمیت های این نوع مدیریت می توان به پیش گیری از بحران، کاهش خسارت ها، افزایش توانایی پاسخ و حفظ عملکرد سازمانی اشاره کرد.
6. مدیریت  بحران تطبیقی: بر باور دکتر ماکان آریا پارسا تمرکز اصلی این نوع از انواع مدیریت  بحران در تطبیق با محیط متغیر و پیش بینی نشده بعد از وقوع بحران است. برای انجام این نوع مدیریت نیاز به انجام اقداماتی همچون تحلیل محیط، تصمیم گیری انعطاف پذیر، تطبیق با تغییرات، تعامل با ذینفعان و توسعه ی ظریف تعاملی می باشد.

اصول مدیریت بحران

با در نظر گرفتن این موضوع که مدیران توانایی لازم را در برابر تمامی بحران ها ندارند وظیفه ی مدیریت  بحران این است که مسئولیت یک مدیریت استراتژیک را داشته باشند. طبق نظر دکتر ماکان آریا پارسا احتمال این موضوع که سازمان ها گرفتار بحران شوند، بسیار زیاد است. از این رو سازمان هایی که دارای مدیریت  بحران هستند، در مواقعی که دچار بحران شوند، تا حد زیادی می توانند با برنامه ریزی های تکنیکی و عملیاتی موجب کاهش گرفتاری ها شوند.

مراحل شش گانه مدیریت بحران

 مراحل شش گانه مدیریت  بحران به صورت است زیر است:

1. روبه رو شدن با بحران
2. تجدید قوا
3. برنامه نوسازی
4. احساس بحران
5. مداخله و اقدام
6. انجام اقدامات نهایی

مواجهه با بحران:

اولین مرحله در زمان بروز بحران برای کاهش خسارات ناشی از آن، مواجه شدن با بحران است. بعضی از ارگان های مهم در زمان راه اندازی یک برنامه ی مدیریت  بحران را برای خود طراحی کرده اند. این موضوع موجب می شود تا مدیران در زمان بروز بحران، واکنشی مطلوب را از خود نشان دهند. کسب و کارهایی که از قبل اقدام به تدوین چنین برنامه ای نکرده اند، در زمان بروز بحران  به دلیل این که راه گریزی نخواهند داشت، دچار ضرر و زیان زیادی می شوند. از این رو بهتر است مدیران یک سازمان در زمان بروز بحران با آن رو به رو شده و با شجاعت، اراده ی قوی و با راه حل های مناسب به آن واکنش نشان دهند.

باز اندیشی:

یکی دیگر از مراحل مواجه شدن با بحران، بررسی آن می باشد. از آن جایی که مدیران برای جبران خستگی های روحی و روانی ناشی از رو به رو شدن نیاز به یک تجدید قوا دارند ولی توصیه می شود که این وقفه بیش از اندازه طولانی نشود. در این مدت زمان مدیران می توانند مناسب ترین جواب ها را برای پرسش های خود پیدا کنند. البته در همین راستا ذکر این موضوع از این قاعده مستثنی نمی باشد که بازاندیشی به معنای پیدا کردن مقصر و یا سپر بلا نمی باشد. بازاندیشی به کشف و درک اشتباهات گذشته و پیدا کردن یک روش بهتر برای جلوگیری از بروز مجدد اشتباهات در آینده اشاره  دارد. در این مرحله تمامی زمینه های آسیب پذیری که حذف شده و یا مورد بررسی قرار نگرفته اند، مشخص می شود.

برنامه نوسازی:

یکی دیگر از مراحل شش گانه مدیریت  بحران، برنامه نوسازی می باشد. در صورتی که مدیران اعتقادی به اصل بهبود مستمر نداشته باشند، بازاندیشی موجب جلب نظر آن ها به روش های آمادگی سازمانی در برابر بحران می شود. برنامه مدیریت  بحران باید به صورت مستمر مورد بازبینی قرار گرفته شود. در این صورت درس های آموخته شده از بحران های پایان یافته مورد نوسازی قرار می گیرند. از سوی دیگر برنامه مدیریت  برای بحران نیاز  به، به روز رسانی و تغییرات دارد.

 این تغییرات باید خیلی سریع به اطلاع تمامی کارکنان درگیر در برنامه مدیریت  بحران سازمان برسد. برنامه نوسازی مستلزم ایفای نقش مدافع در برابر مدیران و همکارانی را دارد. در صورتی که این برنامه این نقش را به خوبی ایفا کند، تغییرات مثبتی ایجاد می شود. این تغییرات موجب می شود تا سازمان قوی تر شده و در زمان بروز بحران، کمتر آسیب ببیند.

این مطلب ادامه دارد…