به گفته ماکان آریا پارسا ارتقای شغلی را در زبان ساده می توانیم به عنوان بالا رفتن جایگاه شغلی فرد در سازمان و یا مجموعه ای که در آن فعالیت می کند عنوان نماییم. بهبود جایگاه شغلی فرد می تواند زمینه صعود رتبه فرد در مجموعه را ایجاد کند. این بهبود جایگاه برای کارمندان مزایای فراوانی را ایجاد خواهد نمود برای مثال در درجه اول حقوق کارمندان افزایش خواهد یافت. همچنین این امر سبب می شود تا موقعیت کارمند در سازمان تغییر نماید و به درجات بالاتر صعود کند.
تغییر در مسئولیت های محوله نیز از دیگر مزایای ارتقا شغلکارمندان می باشد. اما در این بین توجه به این موضوع نیز الزامی است که طی مسیر ارتقای شغلی کارمندان به شکل درست می تواند عامل اصلی ایجاد انگیزه برای اجرای فرایندهای محوله در مجموعه و یا سازمان باشد. در نهایت این امر زمینه افزایش انگیزه در کارمندان برای اشتغال پایدار در مجموعه را فراهم خواهد نمود. در ادامه این مقاله ما قصد داریم تا جنبه های مختلف ارتقا شغلی و اهمیت این موضوع در اشتغال پایدار را بررسی نماییم.
توقف در یک نقطه سازمانی بزرگترین اشتباه
از دید ماکان آریا پارسا پیشرفت شغلی می تواند مهمترین انگیزه ای باشد که کارمندان را در مجموعه های اداری و خدماتی به ارائه خدمات با کیفیت تر ترغیب می نماید. در این بین درجا زدن و سکون در یک نقطه می تواند عامل ایجاد نارضایتی در کارمندان فعال در سازمان ها باشد. انسان موجودی جاه طلب و کمال گرا است. در نتیجه عدم تامین این نیاز فردی در آنها می تواند انسان را از ادامه مسیر ناامید و خسته نماید.
وجود تغییرات حتی در مقیاس بسیار کوچک نیز می تواند زمینه بهبود شرایط را برای فرد تامین کند. این تغییرات می توانند احساس رضایت را افزایش داده و در نهایت زمینه ساز افزایش اشتیاق فردی برای شاغلان در مجموعه ها شود. در این بین ارتقا در موقعیت شغلی شاید بتواند راه حل مناسبی برای عبور از این مسیر دشوار باشد. عدم توجه به این موضوع می تواند زمینه سرخوردگی فرد در محیط شغلی را ایجاد نماید و در نهایت عامل کاهش کارایی فردی او باشد.
معرفی انواع ارتقا شغلی
ارتقای کارکنان در سازمان ها زمانی رخ می دهد که کارفرما ویژگی های برجسته مهارتی فرد را شناخته و از آنها در جایگاه بهتری استفاده نماید. این نوع ارتقا جایگاه عموما با افزایش مسئولیت های اجرایی فرد همراه می باشد. شناخت انواع ارتقا شغلی برای کارمندان الزامی است و به آنها کمک خواهد نمود تا به طور کل توقع های اجرایی در رده جدید شغلی را درک کند.
ارتقای عمودی در جایگاه شغلی
به اعتقاد ماکان آریا پارسا در پیشرفت شغلی عمودی موقعیت کارمندان فعال در سازمان و یا شرکت به جایگاه بالاتر و مسئولیت بیشتر ارتقا می یابد. برای مثال کارشناسانی که در مجموعه فعالیت می نمایند به جایگاه شغلی بالاتر مانند مدیریت دست می یابند. در این شرایط میزان مسئولیت های فرد در سازمان افزایش یافته و همچنین وظایف محوله نیز بیشتر خواهد شد.
ارتقای افقی جایگاه شغلی
در ارتقای شغلی افقی کارمند در همان جایگاه شغلی که قرار دارد به موقعیت دیگر با همان سطح می رسد. در این شرایط وظایف محوله به کارمند تغییر خواهد کرد و مسئولیت های شغلی گسترده تری به او سپرده خواهد شد. این نوع ارتقا می تواند همراه با افزایش دریافتی فرد باشد و یا در میزان دریافتی او تغییری ایجاد نکند. در نهایت انواع پیشرفت های حاصل در محیط شغلی فرد می توانند در دو دسته سیاست های باز و بسته دسته بندی شوند.
معرفی ارتقا موقعیت شغلی به صورت باز و بسته
در ارتقای باز به این صورت عمل می شود که منابع انسانی فعال در شرکت انواع موقعیت های شغلی باز را در مجموعه اطلاع رسانی می نماید.در این شرایط کارمندان فعال در مجموعه می توانند برای در اختیار گرفتن این جایگاه های شغلی درخواست خود را ثبت نمایند. این در حالی است که در ارتقای باز شرکت و منابع انسانی برای پر نمودن جایگاه های خالی شرکت هیچگونه اعلام عمومی نمی نماید. در این شرایط انتخاب کارمند مناسب برای قرار گرفتن در موقعیت خالی بر عهده مدیر و تیم منابع انسانی است.
اهمیت ارتقا شغلی کارمندان در سازمان ها چیست؟
پیشرفت در جایگاه شغلی کارمندان نه تنها برای کارمندان بلکه برای سازمان نیز با اهمیت و اثرگذار می باشد. ارتقا در جایگاه شغلی کارمند می تواند زمینه توسعه توانمندی های شغلی او را فراهم نماید. بدون شک ارتقا در جایگاه شغلی زمینه ای را ایجاد می نماید تا فرد با چالش های جدید در موقعیت جدید شغلی خود مواجه گردد. این امر سبب می شود تا افراد فعال در سازمان برای هماهنگی با این شرایط به افزایش توانمندی های خود مبادرت نمایند. افزایش انگیزه و همچنین میزان بهره وری کارمندان را می توانیم به عنوان یکی دیگر از مزیت های ارتقا در جایگاه شغلی افراد معرفی نماییم.
در نهایت این امر می تواند زمینه کاهش منحنی یادگیری در شرکت را فراهم نماید. بدون شک کارمندان فعال در سازمان ها در زمان ارتقا جایگاه به زمان کمتری برای تطابق با شرایط جدید نیاز دارند. در نهایت ارتقای شغلی کارمندان می تواند زمینه ای را ایجاد نماید که افراد توانمند با قرارگیری در جایگاه مناسب مسیر موفقیت شرکت را سریعتر هموار نمایند. در این شرایط بدون شک تصمیمات اتخاذ شده در شرکت آگاهانه تر می باشد و زمینه توسعه را در سازمان فراهم خواهد نمود. در پایان باید به این موضوع نیز اشاره نمود که امکان ایجاد ارتقا در جایگاه شغلی می تواند سبب بهبود نرخ ماندگاری کارمندان در مجموعه شود و همچنین هزینه های به کارگیری نیروی جدید در جایگاه های بالاتر را نیز کاهش دهد.
بررسی مسیر ارتقای شغلی کارکنان در سازمان
طبق صحبت های ماکان آریا پارسا مسیر پیشرفت شغلی دارای ساختاری برنامه ریزی شده و سازمان یافته می باشد. این مسیر عموما شامل فرایندها و فعالیت هایی است که دارای شکلی ساختارمند هستند. در نهایت قرار گرفتن کارمندان در این مسیر میتواند زمینه پیشرفت شغلی را برای آنها فراهم نماید. این مسیر همواره با تعامل مستقیم کارمندان با سازمان شکل می گیرد و گذر زمان در آن نقش قابل توجهی دارد. تعیین مسیر و برنامه ریزی برای هدایت کارکنان در مسیر پیشرفت آنها بر عهده شرکت ها و سازمان ها می باشد. در نهایت زمانی می تواند این مسیر به اهداف از پیش تعیین شده دست یابد که تعامل مستقیم بین کارکنان و سازمان وجود داشته باشد. البته اجرای این مسیر در شرکت ها همواره با موافقان و مخالفان فراوانی مواجه می گردد.
برای مثال برخی از مدیران منابع انسانی فعال در شرکت ها از وجود موانع بر تحقق اهداف مسیرهای پیشرفت شغلی گلایه می نمایند. برخی از مدیران به این امر باور دارند که طی این مسیر نمی تواند منجر به پرورش نیروی تاثیرگذار در سازمان ها شود. همچنین آنها بر این باورند که ارتقا در مسیر شغلی می تواند زمینه ای را ایجاد نماید تا نیروی توانمند و پرورش یافته در یک سازمان برای پیشرفت بیشتر تمایل داشته باشد تا به سازمان دیگر ملحق شود. البته بررسی های تئوری نشان داده که ایجاد مسیر پیشرفت جایگاه در شرکت ها می تواند اسباب تعهد و وفاداری کارمندان را ایجاد کند. این امر از ایجاد فرسایش درون سازمانی جلوگیری خواهد نمود و زمینه اشتغال برای نیروهای جدید و رشد سازمان را فراهم خواهد نمود.
مزایای آمادگی برای ارتقا شغلی در سازمان ها شامل چیست؟
از نگاه ماکان آریا پارسا ارتقای شغلی کارکنان در سازمان ها می تواند برای آنها و همچنین سازمان مزایای فراوانی را ایجاد نماید. در درجه اول کارمندانی که با شرایط مناسب در شرکت فعالیت می کنند و امید به پیشرفت دارند می توانند با کیفیت بیشتری خدمات خود را به مجموعه ارائه دهند. در نتیجه این امر زمینه برآورده سازی انتظارات کارمندان در شرکت را فراهم خواهد نمود. کاهش فرسودگی شغلی کارمندان و ارتقای کیفی شغلی از دیگر مزایایی می باشد که ارتقا در محیط کار برای کارمندان ایجاد خواهد نمود.
در شرایطی که کارمندان به ارتقای شغلی امیدوار هستند بالاترین سطح کیفیت کاری را از خود به نمایش می گذارند. در این شرایط افراد تعهد بیشتری نسبت به اجرای دقیق فرایندهای پیش رو دارند. همچنین آنها برای تحقق کامل اهداف درون سازمانی تلاش بیشتری می نمایند. در این شرایط میزان بهره وری در سازمان نیز با افزایش امید در کارمندان افزایش خواهد یافت. امید به رشد شغلی در سازمان می تواند شرایطی را ایجاد نماید تا کارمندان با انگیزه بیشتر در شرکت فعالیت کنند. در این شرایط خروج کارکنانی که در شرکت رشد یافته اند کاهش خواهد یافت.
بررسی برخی مسیرهای ارتقا و پیشرفت شغلی
همانگونه که در بخش قبل نیز به این موضوع اشاره نمودیم مسیر ارتقای شغلی کارکنان دارای اشکال و انواع مدل های مختلفی می باشد که به برخی از آنها اشاره نمودیم. ارتقای شغلی براساس زمان یکی دیگر از انواع روش های جایگاه شغلی افراد در سازمان ها می باشد. در این روش کارمند در طی گذشت چند سال از اشتغال خود در سازمان شاهد ارتقا جایگاه خود در سازمان خواهد بود. در این روش کارمندان در طی مسیر طی شده تجربه بیشتری کسب می نمایند و توانایی اجرای فرایندهای متفاوتی را خواهند داشت.
از نظر ماکان آریا پارسا یکی دیگر از شرایط ارتقای شغلی زمانی است که فرد بتواند با موفقیت وظایف محوله را انجام دهد.در این شرایط نیز فرد توانایی خود را به خوبی ثابت می نماید و همین امر زمینه ارتقا شغلی او را فراهم می نماید. در برخی از شرایط نیز مشاهده می شود که به دلیل برخی اقتضائات درون سازمانی نیاز است تا افراد در جایگاه شغلی ارتقا یابند. در این شرایط عموما سیاست های درون سازمانی بیشترین نقش را در ارتقای جایگاه شغلی افراد ایفا می نماید. ارتقا براساس میزان شایستگی و ارشد بودن نیز از دیگر شرایط مورد توجه برای ارتقای شغلی افراد در سازمان ها می باشد.
