طوفان فکری معکوس چیست و چه ویژگی هایی دارد؟ تا امروز افراد زیادی این سوال را از ما پرسیده اند. به صورت کلی، در دنیای حل مسئله، تکنیک های زیادی مطرح می شود. هر کدام از این تکنیک ها، یک سری ویژگی های خاص داشته و به نحوی هم مورد استفاده قرار می گیرند. طوفان های مغزی یا ذهنی، به ابزار های پر اهمیتی در دنیای حل مسئله اطلاق می شوند که به خاطر داشتن کاربرد های زیاد، محبوبیت بالایی هم کسب کرده اند.

از دیدگاه دکتر ماکان آریا پارسا طوفان فکری معکوس، نام های زیادی دارد. از جمله دیگر نام های آن می توان به طوفان مغزی و طوفان بارش فکری اشاره کرد. اگر شما هم به دنیای تفکر عمیق و حل مسئله علاقه مند هستید، با خیال راحت می توانید مباحث پر اهمیت و کاربردی همچون طوفان ذهنی را به کار گیرید. امروز ما قصد داریم تا چیستی طوفان ذهنی و ویژگی هایش را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهیم. پس اگر شما هم به این مبحث علاقه مند هستید، ادامه مقاله امروز ما را از دست ندهید.

طوفان مغزی چیست؟

حتما شما هم تا به امروز، نام طوفان فکری معکوس را شنیده اید. معمولا افراد در این زمینه با یک سوال پر اهمیت مواجه می شوند: طوفان مغزی چیست؟ طوفان مغزی یا اندیشه باران، یک تکنیک کاربردی به حساب می آید که در طی آن افراد با جمع آوری فهرستی از ایده های ایجاد شده توسط اعضای مختلف جمع، برای رسیدن به یک جمع بندی تلاش می کنند. طوفان مغزی می تواند در مباحث مختلفی کاربرد داشته باشد. در حال حاضر نمی توان به صورت دقیق مشخص کرد که چه کسی برای اولین بار این مفهوم را به کار برده است.

به گفته دکتر ماکان آریا پارسا به عقیده اکثر کارشناسان، اولین فردی که در زمینه توسعه تکنیک های طوفان فکری فعالیت خود را شروع کرد، الکس آزبورن بود. او در سال 1939 با ایجاد تکنیک های ویژه ای همچون طوفان ذهنی معکوس، توانست روش های نوین و مفیدی را برای حل مسئله ایجاد نماید. به خاطر داشته باشید که طوفان مغزی کاربرد های زیادی داشته و در موقعیت های مختلفی هم مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از ترفند های خاصی همچون طوفان ذهنی، می تواند شیوه تفکر یا پردازش اطلاعات یک فرد را متحول سازد.

طوفان فکری چه کاربرد هایی دارد؟  

طبق صحبت های دکتر ماکان آریا پارسا طوفان مغزی کاربرد های زیادی داشته و در موقعیت های مختلفی هم مورد استفاده قرار می گیرد. آموزش و توانمند سازی نیرو های انسانی، اولین هدف این تکنیک به حساب می آید. کارشناسانی که در این زمینه فعال هستند، با هدف آموزش دقیق به دانش آموزان کمک می کنند تا مهارت های خلاقانه حل مسئله خود را توسعه دهند. جدا از این مسئله، با استفاده از طوفان مغزی می توان مسائل مختلف را اولویت بندی کرد. مسائلی همچون افزایش میزان تولید یک مجموعه، کاهش هزینه ها و بالا بردن سطح انگیزه کارکنان با این تکنیک خیلی راحت تر مورد بررسی قرار خواهند گرفت. از جمله دیگر کاربرد های این تکنیک می توان به کسب ایده های بزرگ، ایجاد کار تیمی و افزایش انگیزه در کارکنان یک مجموعه اشاره نمود.

بررسی انواع طوفان فکری

از نظر دکتر ماکان آریا پارسا طوفان ذهنی می تواند دسته بندی ها و مدل های زیادی داشته باشد. لیست زیر شما می توانید چند مورد از متداول ترین انواع طوفان ذهنی را مشاهده نمایید.

• طوفان مغزی ساده: این روش حاوی شیوه های نوین طوفان مغزی بوده و از سه قسمت اصلی یعنی جمع آوری گروه، نظر سنجی از گروه و انتخاب بهترین ایده تشکیل شده است.
• طوفان مغزی آنالیزی: زمانی که برای بررسی دقیق یک مشکل و یافتن راه حل از طوفان ذهنی استفاده می کنیم، این مبحث را به کار گرفته ایم.
• طوفان مغزی بی صدا: این مدل از انواع طوفان ذهنی به صورت آنلاین یا فکر نویسی دنبال می شود.
• طوفان ذهنی نقش آفرینی: این مدل از انواع طوفان ذهنی معمولا روی روابط میان افراد اشاره دارد. رابطه مشتری و کارکنان یک مجموعه از این طریق بررسی می شود.
• طوفان فکری معکوس: از جمله دیگر نام های آن می توان به تفکر معکوس اشاره کرد. در این شرایط ما به این فکر می کنیم که اگر شخص دیگری به جای ما بود، چه اقدامی انجام می داد.
• طوفان ذهنی حمایت شده: طوفان های مغزی حمایت شده، توسط گروه هایی به کار می رود که خیلی خلاق نیستند. در این فرآیند ایده پردازان از روش های طوفان ذهنی برای حل مسئله استفاده می نمایند.

قواعد اساسی در دنیای طوفان ذهنی

در زمینه طوفان فکری، چهار قاعده اساسی تعریف می شود. هر کدام از این قواعد یک سری ویژگی های خاص داشته و به نحوی هم مورد استفاده قرار می گیرند.

1. به گفته دکتر ماکان آریا پارسا عدم محدودیت تعداد ایده ها، اولین قاعده ای است که افراد باید به آن توجه کنند. هرچه تعداد ایده های تولیدی بیشتر شود، رسیدن به یک راه حل نهایی راحت تر خواهد شد.
2. دومین قاعده به اجتناب از انتقاد اشاره دارد. فرقی ندارد که یک ایده چقدر ساده و مسخره به نظر می رسد. در هر صورت نظر همه محترم بوده و هیچکس نمی تواند از سایر افراد انتقاد کند. این قاعده می تواند خیلی از مشکلات این روش را حل نماید.
3. سومین قاعده طوفان ذهنی به استقبال از ایده های غیر معمول اشاره دارد. خیلی از ما فقط به ایده های متداول و عادی فکر می کنیم. این مسئله می تواند مشکلات جدی را به همراه داشته باشد. استقبال از ایده های غیر عادی و ویژه همواره نتایج مطلوبی را به همراه خواهد داشت.
4. در نهایت، آخرین مورد از قواعد طوفان مغزی به ترکیب و بهبود  ایده ها اشاره دارد. برای جمع بندی و دسترسی به یک نتیجه نهایی، کارشناسان می توانند ایده های مختلف را ترکیب کنند و به یک ایده واحد و کاربردی برسند.

بررسی مهم ترین قوانین طوفان های فکری

برای استفاده از مفاهیم پر اهمیتی همچون طوفان های فکری، افراد همواره باید به قوانین مختلفی توجه کنند. اولین قانون، ممنوعیت قضاوت است! همانطور که گفته شد، هیچکس حق ندارد هنگام طوفان ذهنی، دیگران را قضاوت یا مسخره نماید. این مسئله می تواند اعتماد به نفس افراد را کاهش دهد و روند حل مسئله را با اختلال های جدی مواجه سازد. جدا از این مسئله، در یک طوفان ذهنی هیچکس حق مالکیت یک ایده را در اختیار ندارد. ایده ای که ارائه می شود برای همه بوده و افراد می توانند جهت حل مسئله آن را به کار گیرند. با مد نظر قرار دادن همه این موارد، افراد خیلی راحت تر می توانند از این تکنیک برای حل مشکلات خود استفاده نمایند.

مهم ترین تکنیک طوفان فکری کدام است؟

با استفاده از چند تکنیک ساده، شما می توانید پروسه طوفان فکری را متحول سازید. در ابتدا به خاطر داشته باشید که در پروسه طوفان ذهنی، ایده های زیادی مطرح می شوند. ما تحت هیچ شرایطی نباید ایده های مختلف را محدود یا تحریف کنیم. دومین تکنیک پر اهمیت، به کوتاه کردن صورت مسئله اشاره دارد. کوتاه تر کردن مسئله به شما اجازه می دهد تا پاسخ های اضافی و سوالات بی مورد را حذف کنید. در نهایت، برای دریافت بیشترین بازدهی افراد باید قوانین را به صورت دقیق برای همه اعضا بیان کنند تا مشکلی در این زمینه ایجاد نشوند.

بررسی مثال برای طوفان فکری!

در نهایت، بیایید چند مثال پر اهمیت برای طوفان فکری را مورد بررسی قرار دهیم. فرض می کنیم که شما مدیر یک فروشگاه اینترنتی هستید و با یک سوال ساده مواجه شده اید: برای افزایش فروش در سریع ترین حالت ممکن چه کنیم؟ با جمع کردن اعضای تیم و مطرح کردن پرسش، هر فرد راهکار و ایده خاصی را ارائه می کند. نوشتن همه این ایده و مرتب کردن آنها بر اساس اولویت، به شما اجازه می دهد تا خیلی راحت تر به یک نتیجه گیری برسید. در نهایت، شما با انتخاب ایده های کاربردی و جمع بندی، می توانید نسبت به افزایش فروش خود اقدام نمایید.

کلام آخر

امروز ما سعی کردیم تا چیستی و ویژگی های طوفان فکری را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهیم. همانطور که در این صفحه خواندید، طوفان مغزی برای اولین بار در سال 1939 ایجاد شد و تا به امروز افراد زیادی را به خود درگیر کرده است. استفاده از تکنیک های مربوط به طوفان ذهنی به افراد اجازه می دهد تا مهارت های حل مسئله خود را تا حد قابل توجهی  ارتقا دهند.

در حال حاضر نمی توان به صورت دقیق مشخص کرد که چه کسی برای اولین بار این تکنیک ها را اختراع کرده است اما خیلی از افراد معتقد هستند که الکس آزبورن، نخستین کتاب های موجود در این زمینه را نگارش کرده است. استفاده از طوفان های مغزی به افراد اجازه می دهد تا خیلی راحت تر نسبت به حل مشکلات مختلف خود اقدام نمایند.